Młyn

Młyn zamkowy widziany od wschodu

Młyn zamkowy widziany od wschodu

O młynie w Lidzbarku mowa jest już w akcie nadania praw miejskich. Znajduje się on w miejscu łączenia się rzek Łyny i Symsarny. Z miastem połączony był mostem zamkowym (przy bramie wschodniej / młyńskiej). Z zamkiem połączony był prawdopodobnie mostem w miejscu, gdzie znajdują się obecnie schody, obok byłego gdaniska.

"Młyn" jest w średniowiecznych dokumentach o Lidzbarku pojęciem bardzo szerokim: obejmuje ono tartak, szlifiernię, młyn mielący ziarno oraz "młyn" do walcowania metalu czy też "czesania" lnu. Prawdopodobnie chodzi tu o różne młyny napędzane wodą tych rzek. Dwa z byłych młynów przy Łynie są obecnie elektrowniami.

Młyn zamkowy widziany od wschodu

Nad Łyną, prawdopodobnie przed 1914. Kliknij po opis.

Duży budynek młynu wraz ze spichlerzem przy placu młyńskim nosił niemiecką nazwę "die Kiehl'sche Mühle". Obecna ulica krzywa zwana była Rudolf-Kiehl-Straße, czyli ulicą Rudolfa Kiehla. Możliwe, że chodzi tutaj o Rudolfa Kiehla, który ten młyn otrzymał 1880r. od swojego bogatego teścia Macketanz (czyli nie o słynnego żołnierza - jego imiennika).W 1910r. młyn ten przejął jego syn Arnold Kiehl. Nazwa firmy pozostała jednak ("Heilsberger Schloßmühle und Elektrizitätswerk Rudolf Kiehl. Besitzer Arnold Kiehl")

Budynek ten należał do miasta i biskupa warmińskiego. Jak więc trafił w ręce prywatne? Sprawa jest bardzo prosta: w 1772r. po wcieleniu Dominium Warmińskiego do Prus wszystkie młyny zostały upaństwowione. W 1779r. został on wydzierżawiony. Parę dziesięcioleci później przeszedł w ręce prywatne obszarnika Macketanz'a.

Nad Łyną, prawdopodobnie ok 1930. Kliknij po opis.

Nad Łyną, prawdopodobnie ok 1920.

Budynki i mosty o których mówimy nie są tymi, o których wspominają dokumenty ze średniowiecza: Most młyński odbudowany został zgodnie z oryginałem w 1998r. Znaleziono w nim dwie studnie z 312 kilogramami ładunków wybuchowych z czasów II Wojny Światowej. Drugi most (odnowiony 2005r.) prowadzący ulicę Krzywą w stronę zamku pochodzi prawdopodobnie z lat międzywojennych. Obecny budynek młynu pochodzi z 1915r. gdyż poprzedni stojący w tym miejscu spłonął 28 sierpnia 1914r. Podejrzewano podpalenie i szybko znaleziono winnego: Rosjanin pracujący w lidzbarskiej cegielni został oskarżony o pracę dla wroga. Tego samego dnia sąd wojenny skazał go na śmierć. Wyrok przeczytano na lidzbarskim rynku, po czym rozstrzelano go nad Symsarną w miejscu zwanym "Totenbruch" (pl. "zaułek zmarłych" ?). W 1915r. młyn został odbudowany i być może wraz z nim most, o którym mówiliśmy.

A skoro już jesteśmy nad Łyną - jeszcze jedna ciekawa informacja: Obszar po drugiej stronie Łyny rozciągający się od elektrowni po mosty kolejowe w stronę Bisztynka/Sątop i Czerwonki nazywano "Mokker".